MÜJDE IŞIL- Bir James Wan projesiyle karşı karşıyaysak oyunbazlığa da hazır olmamız gerekiyor demektir. Öyküsü Wan’a ilişkin “MEGAN” da denetimden çıkan yapay zekâdan, bir çocuğun en yakın arkadaşı olan oyuncağının dehşet kaynağına dönüşmesine kadar sinemanın bilindik klişelerini kullanıyor lakin seyirciyi sanal dünyanın geçersizliğine karşı da uyarıyor.
Dokuz yaşındaki Cady, anne ve babasını trafik kazasında kaybediyor. Velisi, teyzesi Gemma oluyor. Teyze, bir oyuncak şirketinde çalışıyor ve yeğenine fazla vakit ayıramadığı için gerçek çocuk görünümlü, yapay zekâya sahip bir oyuncak tasarlıyor. MEGAN (Model 3 Generative Android) isimli bu robotumsu oyuncak Cady’ye hem arkadaş birebir vakitte anne oluyor. Fakat Cady’i korkutup ziyan veren insanlara karşı duyduğu öfke vakit içinde denetimden çıkıyor.
Sanal değil doğal
Film, ‘90’ların tanınan oyuncağı Furby’yi anımsatan bir oyuncağın reklamıyla başlıyor. Anne-babasının vefatının akabinde Cady’nin teyzesi ile irtibat kurma eforu da bir daha oyuncak üzerinden oluyor. Tek başına yaşayan ve mesleğine odaklı Gemma Teyze’ye, Cady’nin sorumluluğunu üstelenmek güç gelince o da hem arkadaş hem öğretmen tıpkı vakitte bir nevi anne üzere davranacak bir oyuncak tasarlıyor. Satışı için 10 bin dolar fiyat biçilen MEGAN isimli bu oyuncak birinci başta kurtarıcı ve hatta teknoloji mucizesi üzere algılansa da işin rengi değişiyor natürel.
“MEGAN”ın asıl kaygısı çocuğuna ebeveynlik yapmaktan kaçınan, onları sanal âlemin oyalayıcılığına teslim eden, manuel yerine otomatik anne-babalık yapanları eleştirmek; yani iletişimsizliği ve teknolojiye bağımlılığı… Gemma’nın oyuncaklarını koleksiyon diyerek Cady’den sakınması, onu başından savmak için ekranda ne kadar vakit geçirdiğini önemsememesi ve en nihayetinde veliliği üstlenmekten kaçınıp kendi yerine “oyuncak bir veli” geliştirmesiyle sinema; ağlayan çocuğunun eline cep telefonu tutuşturan, bilgisayar başında ne kadar vakit geçirdiğini umursamayan, sofrada birlikte yemek yerken yüz yüze konuşmak yerine telefonuna kilitlenen ebeveynlere ayar çekiyor.
Peki, sinema bu ayarı kimin üzerinden çekiyor? Bekâr, tek başına ayakta durmaya çalışan, sevdiği işi mesleği hâline getirmiş bir bayan üzerinden… Üstelik onun daima tartıştığı komşusu da tek yaşayan yaşlı bir bayan. Bu açıdan “MEGAN”ın ‘80’lerin muhafazakâr Reagan’lı Amerikan sinemasının izinde gittiği söylenebilir. Şayet buna kafayı takmazsanız sinema, finaline kadar ilgiyle izleniyor. Hatta James Wan’ın kan revan sinemasından uzak durması, ruhsal tansiyona odaklanması hakikaten keyifli. Finale hakikat ve finalde şiddet dozunu artırıp oyuncağı iblisimsi fiziki hareketlerle donatmak ise başından beri gelen o ağırbaşlı stili zedeliyor epey.
“Get Out”tan hatırladığımız Allison Williams, Gemma Teyze’nin gelgitlerini elinden geldiğince yansıtsa da Violet McGraw’ın travmatik bakışları, sinemanın ruhsal yükünü artırıyor ve daha derin iz bırakıyor. Devam sinemasına göz kırpan sonu neye evrilir bilinmez lakin “MEGAN”ın tıpkı Barbie gibisi ikonik oyuncaklar üzere kıyafetleriyle, bakışıyla kendi sinema cinsinde kalıcı bir figür olma ihtimali yüksek.
Vizyonda öne çıkanlar
“Operation Fortune: Ruse de guerre/Servet Operasyonu”: Guy Ritchie’nin yönettiği sinema, MI6 casusu olan Orson Fortune ve grubunun aksiyon dolu kıssasını anlatıyor. Orson Fortune ve takımına, dünyayı tehdit edecek seviyede ölümcül olan bir silahı yok etmek için misyon veriliyor. Lakin bu tehlikeli silah, milyarder bir silah tüccarının elindedir. Başrollerini Jason Statham, Hugh Grant, Aubrey Plaza ve Josh Hartnett’ın paylaştığı sinemanın oyuncu takımında Kaan Urgancıoğlu ve Tim Seyfi de rol alıyor. Çekimleri Antalya’da gerçekleşen sinemada Kaleiçi bölgesini, su kemerini, EXPO alanını, Cumhuriyet Meydanı’nı ve mükemmel Aspendos Antik Tiyatrosu’nu görmek mümkün.
“EO/Aİ”: Usta Polonyalı sinemacı Jerzy Skolimowski, yedi yıl ortadan sinemaya dönüş yaptı ve hüzünlü bir eşeğin kocaman gözlerinden dünyanın hâlini beyaz perdeye aktardı. Polonya’da bir sirkte doğan Aİ hayat yolunda hem âlâ hem makûs beşerlerle karşılaşıyor; baht onu hem felaketlerle hem sınırsız memnunlukla sınıyor ancak o her şeye karşın masumiyetini hiç kaybetmiyor. Skolimowski’nin, kendisini ağlatabilen tek sinema olan Robert Bresson’un 1966 klasiği “Au Hasard Balthazar/Rastgele Balthazar”dan esinlendiği sinema, Polonya’nın Oscar temsilcisi.
Dokuz yaşındaki Cady, anne ve babasını trafik kazasında kaybediyor. Velisi, teyzesi Gemma oluyor. Teyze, bir oyuncak şirketinde çalışıyor ve yeğenine fazla vakit ayıramadığı için gerçek çocuk görünümlü, yapay zekâya sahip bir oyuncak tasarlıyor. MEGAN (Model 3 Generative Android) isimli bu robotumsu oyuncak Cady’ye hem arkadaş birebir vakitte anne oluyor. Fakat Cady’i korkutup ziyan veren insanlara karşı duyduğu öfke vakit içinde denetimden çıkıyor.
Sanal değil doğal
Film, ‘90’ların tanınan oyuncağı Furby’yi anımsatan bir oyuncağın reklamıyla başlıyor. Anne-babasının vefatının akabinde Cady’nin teyzesi ile irtibat kurma eforu da bir daha oyuncak üzerinden oluyor. Tek başına yaşayan ve mesleğine odaklı Gemma Teyze’ye, Cady’nin sorumluluğunu üstelenmek güç gelince o da hem arkadaş hem öğretmen tıpkı vakitte bir nevi anne üzere davranacak bir oyuncak tasarlıyor. Satışı için 10 bin dolar fiyat biçilen MEGAN isimli bu oyuncak birinci başta kurtarıcı ve hatta teknoloji mucizesi üzere algılansa da işin rengi değişiyor natürel.
“MEGAN”ın asıl kaygısı çocuğuna ebeveynlik yapmaktan kaçınan, onları sanal âlemin oyalayıcılığına teslim eden, manuel yerine otomatik anne-babalık yapanları eleştirmek; yani iletişimsizliği ve teknolojiye bağımlılığı… Gemma’nın oyuncaklarını koleksiyon diyerek Cady’den sakınması, onu başından savmak için ekranda ne kadar vakit geçirdiğini önemsememesi ve en nihayetinde veliliği üstlenmekten kaçınıp kendi yerine “oyuncak bir veli” geliştirmesiyle sinema; ağlayan çocuğunun eline cep telefonu tutuşturan, bilgisayar başında ne kadar vakit geçirdiğini umursamayan, sofrada birlikte yemek yerken yüz yüze konuşmak yerine telefonuna kilitlenen ebeveynlere ayar çekiyor.
Peki, sinema bu ayarı kimin üzerinden çekiyor? Bekâr, tek başına ayakta durmaya çalışan, sevdiği işi mesleği hâline getirmiş bir bayan üzerinden… Üstelik onun daima tartıştığı komşusu da tek yaşayan yaşlı bir bayan. Bu açıdan “MEGAN”ın ‘80’lerin muhafazakâr Reagan’lı Amerikan sinemasının izinde gittiği söylenebilir. Şayet buna kafayı takmazsanız sinema, finaline kadar ilgiyle izleniyor. Hatta James Wan’ın kan revan sinemasından uzak durması, ruhsal tansiyona odaklanması hakikaten keyifli. Finale hakikat ve finalde şiddet dozunu artırıp oyuncağı iblisimsi fiziki hareketlerle donatmak ise başından beri gelen o ağırbaşlı stili zedeliyor epey.
“Get Out”tan hatırladığımız Allison Williams, Gemma Teyze’nin gelgitlerini elinden geldiğince yansıtsa da Violet McGraw’ın travmatik bakışları, sinemanın ruhsal yükünü artırıyor ve daha derin iz bırakıyor. Devam sinemasına göz kırpan sonu neye evrilir bilinmez lakin “MEGAN”ın tıpkı Barbie gibisi ikonik oyuncaklar üzere kıyafetleriyle, bakışıyla kendi sinema cinsinde kalıcı bir figür olma ihtimali yüksek.
Vizyonda öne çıkanlar
“Operation Fortune: Ruse de guerre/Servet Operasyonu”: Guy Ritchie’nin yönettiği sinema, MI6 casusu olan Orson Fortune ve grubunun aksiyon dolu kıssasını anlatıyor. Orson Fortune ve takımına, dünyayı tehdit edecek seviyede ölümcül olan bir silahı yok etmek için misyon veriliyor. Lakin bu tehlikeli silah, milyarder bir silah tüccarının elindedir. Başrollerini Jason Statham, Hugh Grant, Aubrey Plaza ve Josh Hartnett’ın paylaştığı sinemanın oyuncu takımında Kaan Urgancıoğlu ve Tim Seyfi de rol alıyor. Çekimleri Antalya’da gerçekleşen sinemada Kaleiçi bölgesini, su kemerini, EXPO alanını, Cumhuriyet Meydanı’nı ve mükemmel Aspendos Antik Tiyatrosu’nu görmek mümkün.
“EO/Aİ”: Usta Polonyalı sinemacı Jerzy Skolimowski, yedi yıl ortadan sinemaya dönüş yaptı ve hüzünlü bir eşeğin kocaman gözlerinden dünyanın hâlini beyaz perdeye aktardı. Polonya’da bir sirkte doğan Aİ hayat yolunda hem âlâ hem makûs beşerlerle karşılaşıyor; baht onu hem felaketlerle hem sınırsız memnunlukla sınıyor ancak o her şeye karşın masumiyetini hiç kaybetmiyor. Skolimowski’nin, kendisini ağlatabilen tek sinema olan Robert Bresson’un 1966 klasiği “Au Hasard Balthazar/Rastgele Balthazar”dan esinlendiği sinema, Polonya’nın Oscar temsilcisi.