Seray Şahinler – İnsanlık tarihinin estetik arayışının en eski örneklerinden biridir duvar süsleri… Mağaradan yerleşik hayata uzanan süreçte insanoğlu, ortasında yaşadığı dört duvarı daima renklendirmek, süslemek istemiş. birtakım bazı mitolojik referanslar kimi birtakım tabiat tasvirleri kimi vakit de dini atıflar duvarlara yansımış.
Sakıp Sabancı Mardin Kent Müzesi, bu seyri anlatmaya fazlaca elverişli bir yerde “Duvarlar ve Ötesi” isimli sergiyi ziyarete açtı. Farklı periyotlardan ve coğrafyalardan farklı kullanım teknikleriyle üretilmiş halılar yeni bir öykü yazmak üzere Mardin Kent Müzesi Dilek Sabancı Sanat Galerisi’nde buluştu. 110’dan fazla duvar halısı, duvarları süsleme içgüdüsünün, fresk ve mozaik üzere çeşitli mimari bezemelerin yanı sıra, dokumanın en eski formlarından biri olan dokumaların tarihi süreçteki gelişmenini aktarıyor.
Özdemir Altan’ın sürprizleri
Kadim medeniyetlerin en kadim yapıtlarından bu halılar… Ve stantta yer alan her halı sürpriz öyküler barındırıyor. Standın birinci kısmını süsleyen duvar halıları içinde Özdemir Altan’ın iki dev yapıtı dikkat çekiyor. Uzun yıllar İstanbul Harbiye Radyoevi’nde ziyaretçileri karşılayan Altan’ın “Çağdaş Müzik ve Üç Antik Anadolu Kralı” ile “Tepegözün Dansı” isimli dokumaları birinci defa kurum dışına çıkarak Mardin’de sergileniyor. TRT’nin, radyoevindeki konser salonu fuayesi duvarlarını süslemek için 1968’de düzenlediği müsabakayı kazanan Altan, kilim dokumayı öğrenmeye karar veriyor ve bir ay boyunca Tatbikî Hoş Sanatlar Yüksekokulu’nda dokumayı öğreniyor. Yapıtlarında kilim tekniği ile gobleni birleştirmeyi düşünen Altan, halıları, Akademi’den Ömer Karaçam, Zeki Alpan ve Zekai Ormancı ile birlikte dokuyor. Birinci halı 11, ikinci ise yedi ayda tamamlanmış.
Diğer sürpriz ise Mardin’deki Kırklar Kilisesi’nden… Kilisenin apsis kısmı perdesi tahta baskı ve kalem işinin bir arada kullanmasıyla üretilmiş. Hristiyan sanatının en sık betimlenen sahnelerinden birini, İsa’nın çarmıha gerilmesini mevzu eden 1907 tarihindeki perde Gabriel Akyüz tarafınca Sabancı Müzesi gruplarına teslim edilmiş ve çok titiz bir onarımdan geçerek stanttaki yerini almış. Standın en eski ve etkileyici modüllerinden biri…
Geleneğin çağdaş yorumu
“Duvarlar ve Ötesi” inanışın bir yansıması olarak klâsik tekniklerle üretilen isimsiz duvar halılarını, başka yandan şimdiki tasarım figürlerini barındıran ve çağdaş metotlarla üretilen örnekleri bir ortada sunuyor. Halının kendi seyri ortasındaki değişimini ve döngüsünü okumak için Vahap Avşar, Belkıs Balpınar, Burhan Doğançay, Gülsün Karamustafa, Zeki Faik İzer, Tulga Tollu ve Gültekin Çizgen üzere sanatkarların klâsik Türk halılarının dokunduğu metotla gerçekleştirdiği çağdaş halı dizaynları da stanttaki yerini almış. Gülsün Karamustafa’nıın 1984 tarihindeki “Son Akşam Yemeği Üzerine Düşkün Çeşitleme”, Vahap Avşar’ın “İmgelerin Kardeşliği (Papağanlar ve Dansözler), Burhan Doğançay’ın “Fısıldayan Duvar” isimli işleri standın kelamını en yalın hâliyle anlatan işler içinde… Stant 9 Nisan 2023’e kadar ziyarete açık.
Vahap Avşar, İmgelerin Kardeşliği (Kahveci Hoşu ve Son Akşam Yemeği), 2022
“Çok benimsenmiş, hayli sevilmiş”
Sabancı Müzesi Müdür Dr. Nazan Ölçer: “Mardin’de gittiğim köylerde, meskenlerde, manastırlarda daima ortak bir şey vardı: Duvar halıları. Birçok aşikâr şablonlar üzerinden üretilen, kitsch diyebileceğimiz sahneleri de barındırır. Belli ki fazlaca benimsenen, fazlaca sevilen halılar bunlar. Dijital sanat o kadar kalabalık ki bu geleneklere pek yer kalmıyor. Bütün bunlar beni halılar üzerinde düşünmeye sevketti. Hepsi bir kıssa anlatıyor. Bu öyküler ilgilendiriyor beni. Yola çıkarken bu kadar gereç bulacağımı varsayım etmemiştim.”
Sakıp Sabancı Mardin Kent Müzesi, bu seyri anlatmaya fazlaca elverişli bir yerde “Duvarlar ve Ötesi” isimli sergiyi ziyarete açtı. Farklı periyotlardan ve coğrafyalardan farklı kullanım teknikleriyle üretilmiş halılar yeni bir öykü yazmak üzere Mardin Kent Müzesi Dilek Sabancı Sanat Galerisi’nde buluştu. 110’dan fazla duvar halısı, duvarları süsleme içgüdüsünün, fresk ve mozaik üzere çeşitli mimari bezemelerin yanı sıra, dokumanın en eski formlarından biri olan dokumaların tarihi süreçteki gelişmenini aktarıyor.
Özdemir Altan’ın sürprizleri
Kadim medeniyetlerin en kadim yapıtlarından bu halılar… Ve stantta yer alan her halı sürpriz öyküler barındırıyor. Standın birinci kısmını süsleyen duvar halıları içinde Özdemir Altan’ın iki dev yapıtı dikkat çekiyor. Uzun yıllar İstanbul Harbiye Radyoevi’nde ziyaretçileri karşılayan Altan’ın “Çağdaş Müzik ve Üç Antik Anadolu Kralı” ile “Tepegözün Dansı” isimli dokumaları birinci defa kurum dışına çıkarak Mardin’de sergileniyor. TRT’nin, radyoevindeki konser salonu fuayesi duvarlarını süslemek için 1968’de düzenlediği müsabakayı kazanan Altan, kilim dokumayı öğrenmeye karar veriyor ve bir ay boyunca Tatbikî Hoş Sanatlar Yüksekokulu’nda dokumayı öğreniyor. Yapıtlarında kilim tekniği ile gobleni birleştirmeyi düşünen Altan, halıları, Akademi’den Ömer Karaçam, Zeki Alpan ve Zekai Ormancı ile birlikte dokuyor. Birinci halı 11, ikinci ise yedi ayda tamamlanmış.
Diğer sürpriz ise Mardin’deki Kırklar Kilisesi’nden… Kilisenin apsis kısmı perdesi tahta baskı ve kalem işinin bir arada kullanmasıyla üretilmiş. Hristiyan sanatının en sık betimlenen sahnelerinden birini, İsa’nın çarmıha gerilmesini mevzu eden 1907 tarihindeki perde Gabriel Akyüz tarafınca Sabancı Müzesi gruplarına teslim edilmiş ve çok titiz bir onarımdan geçerek stanttaki yerini almış. Standın en eski ve etkileyici modüllerinden biri…
Geleneğin çağdaş yorumu
“Duvarlar ve Ötesi” inanışın bir yansıması olarak klâsik tekniklerle üretilen isimsiz duvar halılarını, başka yandan şimdiki tasarım figürlerini barındıran ve çağdaş metotlarla üretilen örnekleri bir ortada sunuyor. Halının kendi seyri ortasındaki değişimini ve döngüsünü okumak için Vahap Avşar, Belkıs Balpınar, Burhan Doğançay, Gülsün Karamustafa, Zeki Faik İzer, Tulga Tollu ve Gültekin Çizgen üzere sanatkarların klâsik Türk halılarının dokunduğu metotla gerçekleştirdiği çağdaş halı dizaynları da stanttaki yerini almış. Gülsün Karamustafa’nıın 1984 tarihindeki “Son Akşam Yemeği Üzerine Düşkün Çeşitleme”, Vahap Avşar’ın “İmgelerin Kardeşliği (Papağanlar ve Dansözler), Burhan Doğançay’ın “Fısıldayan Duvar” isimli işleri standın kelamını en yalın hâliyle anlatan işler içinde… Stant 9 Nisan 2023’e kadar ziyarete açık.
Vahap Avşar, İmgelerin Kardeşliği (Kahveci Hoşu ve Son Akşam Yemeği), 2022
“Çok benimsenmiş, hayli sevilmiş”
Sabancı Müzesi Müdür Dr. Nazan Ölçer: “Mardin’de gittiğim köylerde, meskenlerde, manastırlarda daima ortak bir şey vardı: Duvar halıları. Birçok aşikâr şablonlar üzerinden üretilen, kitsch diyebileceğimiz sahneleri de barındırır. Belli ki fazlaca benimsenen, fazlaca sevilen halılar bunlar. Dijital sanat o kadar kalabalık ki bu geleneklere pek yer kalmıyor. Bütün bunlar beni halılar üzerinde düşünmeye sevketti. Hepsi bir kıssa anlatıyor. Bu öyküler ilgilendiriyor beni. Yola çıkarken bu kadar gereç bulacağımı varsayım etmemiştim.”