Seray Şahinler – Türk öykücülüğünde sükunet içinde çağ açan müelliflerden biridir Memduh Şevket Esendal… Çehov stili hikâyeciliğin edebiyatımızdaki öncülerinden kabul edilir. İnsan ruhunu, çıkmazını, zevklerini, riyasını, hırslarını, optimistliğini en ‘öz’den anlatan yazarlardandır. Bunu en doğal hâliyle, hesapsız yapar. Lisanı nahif, edebî çıtası o kadar yüksektir ki… Muharririn duruşu lisanına de yansır.
Esendal’ı ve yapıtlarını daha uygun tanımak için 2022 Esendal yılı olacak. Geçtiğimiz haftalarda müellifin vefatının üzerinden 70 yıl geçtiği için yapıtlarının telifsiz yayımlayanacağını, “Ayaşlı ile Kiracıları” başta olmak üzere külliyatını keşfetme talihine sahip olacağımızı duyurmuştuk. Birinci adım Yapı Kredi, Can Yayınları, İrtibat, Kırmızı Kedi ve Türk Edebiyatı Vakfı Yayınları’ndan geldi. Yayınevleri titiz bir çalışmayla Esendal yapıtlarını yayımlamaya başladı. Öncelik olağan olarak müellifin başyapıtı kabul edilen “Ayaşlı ile Kiracıları”nda… Esendal’ın Vakit gazetesinde tefrika edildikten daha sonra 1934’te kitap olarak yayımlanan romanı bir apartman dairesinden hayat panoraması çıkardığı, bir kentten bir ülke izleği sunduğu eşsiz bir eser. Ulusal Eğitim Bakanlığı’nın 100 Temel Yapıtı içinde da yer aldığı için bugün fazlaca daha düzgün tanınıyor, okunuyor. Lakin hikayeleri de romanları kadar değerli.
Telgraf muharrir gibi
Esendal külliyatındaki en kapsamlı çalışma şimdilik Yapı Kredi Yayınları’na ilişkin. Murat Yalçın editörlüğünde müellifin “Ayaşlı ile Kiracıları”, “Otlakçı”, “Vassaf Bey”, “Miras”, “Mendil Altında”, “Seni Kahve Paklar” isimli kitapları birebir anda yayımlandı. Esendal’ı bütünüyle tanımak ve onun edebiyattaki yerini daha yeterli kavrayabilmek ismine bu kitapların bir aradalığı kıymetli. YKY bu tarafıyla bütünlüklü bir Esendal portresi sunuyor. Ocak başında “Ayaşlı ile Kiracıları” ve “Otlakçı”yı yayımlayan Can Yayınları ise şubat itibarıyla yazarın hikayelerini bir ortaya getiren “Temiz Sevgiler” ve birinci vakit içinderda 1946 yılında yayımlanan hikaye kitabı “Mendil Altında”yı okurla buluşturdu. Bağlantı Yayınları ise “Ayaşlı ile Kiracıları” ile “Otlakçı”yı programına alan yayınevlerinden. Kitaplar Behçet Çelik tarafınca yayıma hazırlandı. Kırmızı Kedi’de “Ayaşlı ile Kiracıları”, “Otlakçı” ve “Vassaf Bey”i görüyoruz. Türk Edebiyatı Vakfı Yayınları da üç yapıtla Esendal külliyatına katkı sunuyor.
Fethi Naci’nin “Ayaşlı ile Kiracıları” hakkında yayımladığı bir yazıdaki “Esendal’ın 1934 yılında, bu biçimdesine pak bir Türkçe ile roman yazması bir muvaffakiyet sayılmalı. Kelamı hiç uzatmıyor. Telgraf muharrir üzere yazıyor romanını. Kısa tümceleri sık sık kullanıyor ve bunda epeyce başarılı. Anlattığı şahıslara hayli taraflı bakmaya çalışıyor. Bilhassa Ayaşlı’yı anlatırken başarılı; âlâ yanlarını da makus yanlarını da ustalıkla belirtiyor. Kimi insanların düşünme biçimini yalnızca konuşmalarla hayli düzgün veriyor” kelamları onun edebî anlayışı hakkında ipuçları veriyor. Esendal’ı daha hayli okumak ve konuşmak gerekiyor. Müellifin günümüz edebiyatında hak ettiği ilgiyi bu yıl görmesi dileğiyle…
Esendal’ı ve yapıtlarını daha uygun tanımak için 2022 Esendal yılı olacak. Geçtiğimiz haftalarda müellifin vefatının üzerinden 70 yıl geçtiği için yapıtlarının telifsiz yayımlayanacağını, “Ayaşlı ile Kiracıları” başta olmak üzere külliyatını keşfetme talihine sahip olacağımızı duyurmuştuk. Birinci adım Yapı Kredi, Can Yayınları, İrtibat, Kırmızı Kedi ve Türk Edebiyatı Vakfı Yayınları’ndan geldi. Yayınevleri titiz bir çalışmayla Esendal yapıtlarını yayımlamaya başladı. Öncelik olağan olarak müellifin başyapıtı kabul edilen “Ayaşlı ile Kiracıları”nda… Esendal’ın Vakit gazetesinde tefrika edildikten daha sonra 1934’te kitap olarak yayımlanan romanı bir apartman dairesinden hayat panoraması çıkardığı, bir kentten bir ülke izleği sunduğu eşsiz bir eser. Ulusal Eğitim Bakanlığı’nın 100 Temel Yapıtı içinde da yer aldığı için bugün fazlaca daha düzgün tanınıyor, okunuyor. Lakin hikayeleri de romanları kadar değerli.
Telgraf muharrir gibi
Esendal külliyatındaki en kapsamlı çalışma şimdilik Yapı Kredi Yayınları’na ilişkin. Murat Yalçın editörlüğünde müellifin “Ayaşlı ile Kiracıları”, “Otlakçı”, “Vassaf Bey”, “Miras”, “Mendil Altında”, “Seni Kahve Paklar” isimli kitapları birebir anda yayımlandı. Esendal’ı bütünüyle tanımak ve onun edebiyattaki yerini daha yeterli kavrayabilmek ismine bu kitapların bir aradalığı kıymetli. YKY bu tarafıyla bütünlüklü bir Esendal portresi sunuyor. Ocak başında “Ayaşlı ile Kiracıları” ve “Otlakçı”yı yayımlayan Can Yayınları ise şubat itibarıyla yazarın hikayelerini bir ortaya getiren “Temiz Sevgiler” ve birinci vakit içinderda 1946 yılında yayımlanan hikaye kitabı “Mendil Altında”yı okurla buluşturdu. Bağlantı Yayınları ise “Ayaşlı ile Kiracıları” ile “Otlakçı”yı programına alan yayınevlerinden. Kitaplar Behçet Çelik tarafınca yayıma hazırlandı. Kırmızı Kedi’de “Ayaşlı ile Kiracıları”, “Otlakçı” ve “Vassaf Bey”i görüyoruz. Türk Edebiyatı Vakfı Yayınları da üç yapıtla Esendal külliyatına katkı sunuyor.
Fethi Naci’nin “Ayaşlı ile Kiracıları” hakkında yayımladığı bir yazıdaki “Esendal’ın 1934 yılında, bu biçimdesine pak bir Türkçe ile roman yazması bir muvaffakiyet sayılmalı. Kelamı hiç uzatmıyor. Telgraf muharrir üzere yazıyor romanını. Kısa tümceleri sık sık kullanıyor ve bunda epeyce başarılı. Anlattığı şahıslara hayli taraflı bakmaya çalışıyor. Bilhassa Ayaşlı’yı anlatırken başarılı; âlâ yanlarını da makus yanlarını da ustalıkla belirtiyor. Kimi insanların düşünme biçimini yalnızca konuşmalarla hayli düzgün veriyor” kelamları onun edebî anlayışı hakkında ipuçları veriyor. Esendal’ı daha hayli okumak ve konuşmak gerekiyor. Müellifin günümüz edebiyatında hak ettiği ilgiyi bu yıl görmesi dileğiyle…