SERAY ŞAHİNLER- İstanbul’un en esaslı çağdaş sanat galerilerinden Mine Sanat Galerisi Deher neysel, yeni standında Serhat Kiraz’ı ağırlıyor. Kiraz, “Derleme” isimli stantta yere has ürettiği yeni işleriyle hayata ve kozmosa temas ederek ‘yeni bir dünya’ kuruyor ve 2023’ü karşılıyor.
Türkiye’nin çağdaş sanat tarihinde kavramsal yaklaşımıyla ve öncü yapıtlarıyla ‘kırılma yaratan’ bir sanatçı Serhat Kiraz. “Ne sanat ne ideoloji. Ben ikisini de yapmadığımı düşünüyorum. Başıma sorular takıldığında bu biçimde, bu araçlarla anlatıyorum. Kendime ya da insanlığa ilişkin sorular. Zihnimde şekillendirdiğim soruları bir yere yerleştirirken mekân da bir şeyler sunuyor, yapmama niye oluyor” diyordu yıllar evvel verdiği bir demeçte. “Derleme”de de bunu yapıyor aslında. Sanatkara nazaran her bir fikir ve davranış bir biçime dönüştüğünde, süreç ortasında yeni ve farklı temsiller oluşturur. Her yeni çalışmasıyla kendi geçmişine de dönüp bakan sanatkarın, işaret ettiği semboller, denklemler, geometri ve matematik, bunların cihan ile olan ilgisi, birbirlerine eklemlenişleri bir bütünlük ve süreklilik içerisinde kelam konusu derlemenin temelini oluşturuyor. Standın ortasında yerleştirilen ve bir inşaat alanını andıran materyaller, burç haritası, gök hareketlerini takip edebileceğiniz işler, ışık, rakamlar… Her şey birbiriyle ilintili, tıpkı evren gibi.
Yeni yıl ‘ışığı’
Galeriye girer girmez izleyiciyi karşılayan burç haritası, keskin bir çizgiyle yılı ayırıyor. Gördüğümüz led ışık bir yeni yıl çizgisi; bütün burçlar ise belli formlara benzetilmiş. Geometriden ve matematikten faydalanarak göğü manaya ve anlamlandırma gayreti kelam konusu. Burç haritasının çabucak yanındaki merdiven ise stantta karşınıza çıkan sayıları anlamlandırıyor aslında. Evvel kendimizle, daha sonra hayatla ‘anlaşabilmek’ ismine kurduğumuz ‘dil’ ile birinci basamak olan ‘gramer’i çıkıyoruz. Sırasıyla retorik, mantık, aritmetik, geometri, astronomi, kendi içimizdeki düzeyleri de gösteriyor.
Serhat Kiraz’ın karakteristik sayıları da bu stantta 2023’e tabir yerindeyse ‘renk veriyor’. Güneşin kırılımından yola çıkarak oluşan ana ve orta renkler, 2022 ile 2023’ün kesişimiyle başkalaşarak yepisyeni bir renge dönüşüyor. Bunlar da elbette birbiriyle alaka hâlinde. Kara deliği çağrıştıran kara tahta ise ortadan geometrik bir biçimde bölünüyor. Kuzey ve güney kutbundan yıldızlara bakış açısından iki tarafa odaklanıyor. Altında yer alan mumu çağrıştıran ışıklar ise bu ‘karanlığı’ aydınlatıyor.
Hayattan kareler
Sergide ekvatoral çizgiyle eş güdümlü giden bir fotoğraf serisi de var. Peşi sıra uzayan bu seriye dünya tarihinden kıymetli olaylar yansıyor. Venedik Bienali, birinci moda katalog çekimi, savaş imajları üzere. Serhat Kiraz’ın 1993 yılında 45. Venedik Bienali’ne “Boşluk Zamanı” isimli işiyle katıldığını hatırlatalım. Sanatçı galerideki bu yeni evrede ‘biz neredeyiz’ sorusunu soruyoruz. “Derlemeler” standında ‘hem ortasındasınız dünyanın birebir vakitte tamamen haricinde.’ Bu ‘derleme’ ömrün da hesabı, kitabı bir yerde. Yaşadıklarınızı, sizi bekleyenleri önünüze koymak için, kıymetlendirmek için yıla hoş bir başlangıç. Stant 21 Ocak’a kadar Mine Sanat Galerisi Deher neysel Mekânı’nda izlenebilir.
Türkiye’nin çağdaş sanat tarihinde kavramsal yaklaşımıyla ve öncü yapıtlarıyla ‘kırılma yaratan’ bir sanatçı Serhat Kiraz. “Ne sanat ne ideoloji. Ben ikisini de yapmadığımı düşünüyorum. Başıma sorular takıldığında bu biçimde, bu araçlarla anlatıyorum. Kendime ya da insanlığa ilişkin sorular. Zihnimde şekillendirdiğim soruları bir yere yerleştirirken mekân da bir şeyler sunuyor, yapmama niye oluyor” diyordu yıllar evvel verdiği bir demeçte. “Derleme”de de bunu yapıyor aslında. Sanatkara nazaran her bir fikir ve davranış bir biçime dönüştüğünde, süreç ortasında yeni ve farklı temsiller oluşturur. Her yeni çalışmasıyla kendi geçmişine de dönüp bakan sanatkarın, işaret ettiği semboller, denklemler, geometri ve matematik, bunların cihan ile olan ilgisi, birbirlerine eklemlenişleri bir bütünlük ve süreklilik içerisinde kelam konusu derlemenin temelini oluşturuyor. Standın ortasında yerleştirilen ve bir inşaat alanını andıran materyaller, burç haritası, gök hareketlerini takip edebileceğiniz işler, ışık, rakamlar… Her şey birbiriyle ilintili, tıpkı evren gibi.
Yeni yıl ‘ışığı’
Galeriye girer girmez izleyiciyi karşılayan burç haritası, keskin bir çizgiyle yılı ayırıyor. Gördüğümüz led ışık bir yeni yıl çizgisi; bütün burçlar ise belli formlara benzetilmiş. Geometriden ve matematikten faydalanarak göğü manaya ve anlamlandırma gayreti kelam konusu. Burç haritasının çabucak yanındaki merdiven ise stantta karşınıza çıkan sayıları anlamlandırıyor aslında. Evvel kendimizle, daha sonra hayatla ‘anlaşabilmek’ ismine kurduğumuz ‘dil’ ile birinci basamak olan ‘gramer’i çıkıyoruz. Sırasıyla retorik, mantık, aritmetik, geometri, astronomi, kendi içimizdeki düzeyleri de gösteriyor.
Serhat Kiraz’ın karakteristik sayıları da bu stantta 2023’e tabir yerindeyse ‘renk veriyor’. Güneşin kırılımından yola çıkarak oluşan ana ve orta renkler, 2022 ile 2023’ün kesişimiyle başkalaşarak yepisyeni bir renge dönüşüyor. Bunlar da elbette birbiriyle alaka hâlinde. Kara deliği çağrıştıran kara tahta ise ortadan geometrik bir biçimde bölünüyor. Kuzey ve güney kutbundan yıldızlara bakış açısından iki tarafa odaklanıyor. Altında yer alan mumu çağrıştıran ışıklar ise bu ‘karanlığı’ aydınlatıyor.
Hayattan kareler
Sergide ekvatoral çizgiyle eş güdümlü giden bir fotoğraf serisi de var. Peşi sıra uzayan bu seriye dünya tarihinden kıymetli olaylar yansıyor. Venedik Bienali, birinci moda katalog çekimi, savaş imajları üzere. Serhat Kiraz’ın 1993 yılında 45. Venedik Bienali’ne “Boşluk Zamanı” isimli işiyle katıldığını hatırlatalım. Sanatçı galerideki bu yeni evrede ‘biz neredeyiz’ sorusunu soruyoruz. “Derlemeler” standında ‘hem ortasındasınız dünyanın birebir vakitte tamamen haricinde.’ Bu ‘derleme’ ömrün da hesabı, kitabı bir yerde. Yaşadıklarınızı, sizi bekleyenleri önünüze koymak için, kıymetlendirmek için yıla hoş bir başlangıç. Stant 21 Ocak’a kadar Mine Sanat Galerisi Deher neysel Mekânı’nda izlenebilir.