SERAY ŞAHİNLER- Okulda, konutta, gazinoda, plajda, kutlamalarda, biçki dikiş kursunda karşınıza çıkan onlarca bayan. Hepsi birbirinden şık, birbirinden hoş. Ama hiç birinin yüzü yok. Biz onları yalnızca duruşlarıyla, halleriyle, kıyafetleriyle nazaranbiliyoruz. Ancak hepsinin ortak özelliği var, hepsi birer ‘Cumhuriyet kızı’.
Bozlu Arka Project Mongeri Binası’nda ziyarete açılan “Cumhuriyet Kızları” standı Cumhuriyet’in ilanıyla bir arada şuurlu bir çağdaşlaşma idealinin simgesi hâline gelen bu genç kızları hatırlıyor. Daha evvel toplumsal cinsiyet ve tanınan kültür içindeki bağlantıyı Yeşilçam bağlamında irdelediği fotoğraflarıyla tanınan Gamze Taşdan bu kere biraz daha eskiye gidiyor ve Cumhuriyet’in kuruluş senelerından 1950’lere kadar uzanan bir kıssa yazıyor. Kahramanların tamamı gerçek. Sanatçı stantta yer alan 45 fotoğrafta o periyoda ilişkin fotoğraf karelerini referans almış. Bu tarafıyla her kare belgesel tadına.
Atatürk’ün kızları Serginin en etkileyici yapıtları içinde yer alan “Ata’nın Kızları”nda Atatürk’ün manevi kızları Rukiye, Sabiha, Afet ve Zehra’yı görüyoruz.
Her alanda öncüler
Sergiyi bir cumhuriyet panoraması olarak izlemek mümkün. Taşdan, bu bütünü oluşturan sacayaklarını kendi ortasında kısımlara ayırıyor. Florya Plajı, Fenerbahçe Parkı, Subaşı Gazinosu üzere kamusal hayatta karşımıza çıkanlar genç kızların günlük yaşantısından ‘ferah’ karelerle bir arada, Köy Enstitüleri’nde tahsil bakılırsan kız çocukları, “Çalışkan Kızlar”, “Piyano Dersi”ndeki kız öğrenciler, “Mandolin çalanlar”, “Atatürk Kız Lisesi’nin öğrencileri”, “Sınıfım 38” yeni jenerasyonların inşasında hanımın öncü rolünün Cumhuriyet ideolojisinin de bir modülü olduğunu hatırlatıyor. “Piyano Dersi”nde karşımıza çıkan standın tek erkeği Cemal Reşit Rey ise bayanların çağdaşlaşma sürecindeki yerine bakıyor.
Gamze Taşdan, 2019 yılında Bozlu’da gerçekleşen “Tuhaf Şeyler Ormanı” standında Cumhuriyet tarihinin en değerli kurumlarından olan Sümerbank’ın toplumsal hayattaki rolüne odaklanmış; kumaşlardaki desenlerden yola çıkarak bayan hâllerine atıfta bulunmuştu. “Cumhuriyet Kızları” Sümerbank standıyla de konuşur hâlde. Cumhuriyet’in ilanıyla bir arada hayatta daha görünür olan bayanlar, üretimde de etkin rol oynuyor. Köy Enstitüleri’yle ete kemiğe bürünen sanat, zanaat, el emeği kavramlarını temelleri de ‘20’lerden itibaren atılıyor aslında. Taşdan bu sürece biçki dikiş kurslarının penceresinden bakmış. Ulviye Biçki Dikiş Kursu’yla, Anna Peçaropulo atölyeleriyle ve Ersan Dikiş Yurdu’yla bu bayanların üretim sürecindeki rolünü, kolektifliğini görüyoruz. Her biri canla başla ve büyük bir motivasyonla çalışıyor aşikâr ki.
Sergideki bütün bayanlar aslına bakarsan bir idealin peşinde. İnanılmaz motiveler. Yeni sistemin kültürel, ekonomik, sosyolojik kalkınmasına büyük katkı sunuyorlar. Taşdan, nostaljik bir hasret yaratmak istemediğini söylese de yüzyıllık Cumhuriyet tarihinin bayan imgesi seyircide bu hasreti kat be kat perçinliyor. ömrün her alanında öncü olan, eğitimli, memnun, her biri fazlaca renkli ancak bununla birlikte düşündürücü olan bayanlar bugüne de fazlaca şey söylüyor. Stant 4 Şubat 2023’e kadar Mongeri Binası’nda görülebilir. Cumhuriyet’te emeği olan bütün bayanların anısına saygıyla…
Bozlu Arka Project Mongeri Binası’nda ziyarete açılan “Cumhuriyet Kızları” standı Cumhuriyet’in ilanıyla bir arada şuurlu bir çağdaşlaşma idealinin simgesi hâline gelen bu genç kızları hatırlıyor. Daha evvel toplumsal cinsiyet ve tanınan kültür içindeki bağlantıyı Yeşilçam bağlamında irdelediği fotoğraflarıyla tanınan Gamze Taşdan bu kere biraz daha eskiye gidiyor ve Cumhuriyet’in kuruluş senelerından 1950’lere kadar uzanan bir kıssa yazıyor. Kahramanların tamamı gerçek. Sanatçı stantta yer alan 45 fotoğrafta o periyoda ilişkin fotoğraf karelerini referans almış. Bu tarafıyla her kare belgesel tadına.
Atatürk’ün kızları Serginin en etkileyici yapıtları içinde yer alan “Ata’nın Kızları”nda Atatürk’ün manevi kızları Rukiye, Sabiha, Afet ve Zehra’yı görüyoruz.
Her alanda öncüler
Sergiyi bir cumhuriyet panoraması olarak izlemek mümkün. Taşdan, bu bütünü oluşturan sacayaklarını kendi ortasında kısımlara ayırıyor. Florya Plajı, Fenerbahçe Parkı, Subaşı Gazinosu üzere kamusal hayatta karşımıza çıkanlar genç kızların günlük yaşantısından ‘ferah’ karelerle bir arada, Köy Enstitüleri’nde tahsil bakılırsan kız çocukları, “Çalışkan Kızlar”, “Piyano Dersi”ndeki kız öğrenciler, “Mandolin çalanlar”, “Atatürk Kız Lisesi’nin öğrencileri”, “Sınıfım 38” yeni jenerasyonların inşasında hanımın öncü rolünün Cumhuriyet ideolojisinin de bir modülü olduğunu hatırlatıyor. “Piyano Dersi”nde karşımıza çıkan standın tek erkeği Cemal Reşit Rey ise bayanların çağdaşlaşma sürecindeki yerine bakıyor.
Gamze Taşdan, 2019 yılında Bozlu’da gerçekleşen “Tuhaf Şeyler Ormanı” standında Cumhuriyet tarihinin en değerli kurumlarından olan Sümerbank’ın toplumsal hayattaki rolüne odaklanmış; kumaşlardaki desenlerden yola çıkarak bayan hâllerine atıfta bulunmuştu. “Cumhuriyet Kızları” Sümerbank standıyla de konuşur hâlde. Cumhuriyet’in ilanıyla bir arada hayatta daha görünür olan bayanlar, üretimde de etkin rol oynuyor. Köy Enstitüleri’yle ete kemiğe bürünen sanat, zanaat, el emeği kavramlarını temelleri de ‘20’lerden itibaren atılıyor aslında. Taşdan bu sürece biçki dikiş kurslarının penceresinden bakmış. Ulviye Biçki Dikiş Kursu’yla, Anna Peçaropulo atölyeleriyle ve Ersan Dikiş Yurdu’yla bu bayanların üretim sürecindeki rolünü, kolektifliğini görüyoruz. Her biri canla başla ve büyük bir motivasyonla çalışıyor aşikâr ki.
Sergideki bütün bayanlar aslına bakarsan bir idealin peşinde. İnanılmaz motiveler. Yeni sistemin kültürel, ekonomik, sosyolojik kalkınmasına büyük katkı sunuyorlar. Taşdan, nostaljik bir hasret yaratmak istemediğini söylese de yüzyıllık Cumhuriyet tarihinin bayan imgesi seyircide bu hasreti kat be kat perçinliyor. ömrün her alanında öncü olan, eğitimli, memnun, her biri fazlaca renkli ancak bununla birlikte düşündürücü olan bayanlar bugüne de fazlaca şey söylüyor. Stant 4 Şubat 2023’e kadar Mongeri Binası’nda görülebilir. Cumhuriyet’te emeği olan bütün bayanların anısına saygıyla…